Άρθρο του Χρήστου Δημητριάδη
Η πρόσφατη πρόθεση του Κυριάκου Μητσοτάκη για άρση της νομιμότητας, αν και αφορά άλλο ζήτημα, μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης για μια ευρύτερη συζήτηση στην Ελλάδα: αυτή της ριζικής αναθεώρησης του ασφαλιστικού συστήματος. Ενώ ο πολιτικός κόσμος συχνά επιλέγει την εύκολη λύση της αποφυγής δύσκολων προτάσεων που δυσαρεστούν την εκλογική του πελατεία –όπως αποδεικνύεται από την αδιαφορία για τις εισηγήσεις των καθηγητών Νεκτάριου-Τήνιου ή ακόμα και της «επιτροπής σοφών» που η ίδια η κυβέρνηση συνέστησε– ήρθε η ώρα να εξετάσουμε τολμηρές ιδέες. Μία τέτοια είναι η πρόταση του Στέφανου Μάνου για την κατάργηση του ΕΦΚΑ και την υιοθέτηση ενός νέου, πιο βιώσιμου μοντέλου.
Η ιδέα του Στέφανου Μάνου, αν και όχι καινούργια, επανήλθε πρόσφατα στο προσκήνιο: σύνταξη 700 ευρώ για όλους στα 67 έτη και, ταυτόχρονα, μηδενικές εισφορές για εργαζόμενους και εργοδότες. Μια πρόταση που, όπως και άλλες αξιόλογες, έμεινε στο περιθώριο. Η αλήθεια είναι ότι η πρόταση Μάνου χρειάζεται προσαρμογές και απαντήσεις σε καίρια ερωτήματα. Πώς θα αντιμετωπιστούν τα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα; Τι γίνεται με τους ήδη συνταξιούχους κάτω των 67 ετών; Πόσο πραγματικά μεγάλη θα είναι η εξοικονόμηση, δεδομένου ότι η μέση σύνταξη δεν απέχει πολύ από τα 700 ευρώ; Και, τέλος, είναι νομικά εφικτή μια τέτοια μονιμοποίηση των συντάξεων, ειδικά για όσους έχουν καταβάλει υψηλότατες εισφορές; Αυτά είναι σοβαρά ερωτήματα που απαιτούν τεκμηριωμένες απαντήσεις.
Παρόλα αυτά, το «σημείο υπεροχής» της πρότασης Μάνου, αλλά και αντίστοιχων όπως των Νεκτάριου-Τήνιου, βρίσκεται στην παραδοχή ότι το παρόν ασφαλιστικό σύστημα δεν βγαίνει. Η διατήρηση του σημερινού επιπέδου παροχών απαιτεί ισχυρή και μακρά ανάπτυξη, η οποία όμως φρενάρεται από τις πανύψηλες ασφαλιστικές εισφορές (πολύ μεγαλύτερες από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ) και το τεράστιο βάρος στον κρατικό προϋπολογισμό (πάνω από 10% του ΑΕΠ για την κάλυψη της «τρύπας» του ασφαλιστικού).
Εδώ έγκειται η ουσία: η πρόταση για μηδενισμό ή δραστική μείωση των εισφορών θα μπορούσε να προκαλέσει ένα αναπτυξιακό σοκ στην ελληνική οικονομία. Η δραστική βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων έντασης εργασίας θα οδηγήσει σε τόνωση της απασχόλησης, αύξηση των εξαγωγών, υποκατάσταση εισαγωγών και, εν τέλει, αύξηση των φορολογικών εσόδων. Ναι, θα υπάρξει μείωση του επιπέδου πολλών συντάξεων, πλήττοντας κάποιους που έχουν καταβάλει υψηλές εισφορές. Όμως, όσο η οικονομία σέρνεται, οι μειώσεις θα είναι αναπόφευκτες. Οι κυβερνήσεις Παπανδρέου, Σαμαρά, Τσίπρα το έζησαν. Καμία δεν ωφελήθηκε πολιτικά από τις περικοπές.
Η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Προτάσεις όπως αυτή του κ. Μάνου, ή άλλων σοβαρών παραγόντων, δεν πρέπει πλέον να αντιμετωπίζονται με προκαταλήψεις και κομματικές παρωπίδες. Είναι καιρός να αναζητήσουμε λύσεις που να συνάδουν με την ανάπτυξη και όχι να την φρενάρουν. Η κατάργηση του ΕΦΚΑ, όπως τον γνωρίζουμε, και η αντικατάστασή του από ένα απλούστερο, πιο δίκαιο και αναπτυξιακό σύστημα, μπορεί να είναι το μεγάλο βήμα που χρειάζεται η χώρα. Με την λύση αυτή επί της ουσίας όλα τα εισοδήματα θα δηλώνονται, δεν θα υπάρχει ανασφάλιστος πολίτης καθώς δεν θα υπάρχει λόγος να μην δηλώνεται η εργασία και φυσικά η πρόσληψη προσωπικού θα γίνεται πολύ πιο απλή, γρήγορη και φθηνή ενώ και ο εργαζόμενος θα έχει κερδίσει περισσότερα παρά από αυτά που θα χάσει που σίγουρα θα είναι λιγότερα. Ο μέσος μισθός θα εκτοξευτεί στα 1500 ευρώ ενώ ο κατώτατος θα φτάσει τα 1000 ευρώ. Τροφή για σκέψη λοιπόν…
